Bes Nasıl İptal Edilir? Bireysel Emeklilik İptal Etme Rehberi

Bireysel Emeklilik (Sistem); geleceğiniz için atılmış önemli bir adım ve uzun vadeli bir yatırım aracı olup, sisteme Bireysel Emeklilik Sözleşmesi (BES) akdederek giriş yapılabilmektedir. Kullanıcıların zaman zaman "BES nasıl iptal edilir?" veya "bireysel emeklilik iptal etme" gibi aramalar yapması anlaşılabilir bir durumdur; hayatın getirdiği beklenmedik durumlar veya değişen finansal öncelikler bu tür düşüncelere yol açabilir.

Bireysel Emeklilik Neden İptal Edilir?

Katılımcıların bireysel emeklilik sisteminden ayrılma, yani BES sonlandırma kararı almalarının ardında çeşitli nedenler yatabilir. Acil nakit ihtiyacı, beklenmedik harcamalar, gelir düzeyindeki değişiklikler veya yatırım getirilerine dair beklentilerin karşılanmaması gibi durumlar, kişileri bireysel emeklilik iptali düşüncesine itebilir. Kimi zaman da sistemin işleyişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak veya uzun vadeli birikimin önemini o an için göz ardı etmek de bu kararda etkili olabilir.
Bu nedenler anlaşılır olmakla birlikte, genellikle kısa vadeli çözümler olarak ortaya çıkarlar ve uzun vadede finansal hedeflere ulaşmayı zorlaştırabilirler. Sistemin temel amacı, emeklilik döneminde yaşam standardınızı koruyacak ek bir gelir sağlamaktır.
Dolayısıyla, anlık ihtiyaçlar için bu uzun vadeli yatırımı kesintiye uğratmak yerine, sistemin sunduğu esneklikler veya alternatif finansman yöntemleri değerlendirilmelidir. BES sonlandırma kararı almadan önce, bu kararın gelecekteki birikimleriniz üzerindeki etkilerini dikkatle analiz etmek önemlidir.

Bireysel Emekliliğe Devam Etmenin Avantajları Nelerdir?

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde kalmak, geleceğe yönelik atılmış en sağlam adımlardan biridir ve pek çok önemli avantajı beraberinde getirir. BES iptal etme düşüncesinden uzaklaşarak sistemde devam etmenin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Devlet katkısı: Sistem’in en cazip yönlerinden biri, ödediğiniz her katkı payı için devletin %30 oranında ek bir katkı sağlamasıdır. Bu, birikimlerinizin çok daha hızlı büyümesi anlamına gelir. Örneğin aylık 1000 TL katkı payı ödediğinizde, devlet de sizin için 300 TL ekler. Bu önemli avantaj, sistemden erken ayrılmanız durumunda büyük ölçüde kaybedilir.
• Birikimlerin profesyonel fon yöneticileri tarafından değerlendirilmesi: BES’teki fonlarınız, alanında uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilir. Bu sayede birikimleriniz, risk tercihlerinize ve beklentilerinize uygun olarak çeşitli yatırım araçlarında değerlendirilir ve getiri potansiyeli artırılır. Bireysel olarak bu düzeyde bir portföy yönetimi ve çeşitlendirmesi yapmak hem bilgi hem de zaman gerektirir.
• Uzun vadeli yatırım ve bileşik getiri gücü: Sistem, düzenli tasarruf alışkanlığı kazandırarak uzun vadede önemli bir birikime ulaşmanızı sağlar. Sistemde kaldığınız süre boyunca elde edilen getiriler tekrar yatırıma yönlendirilerek bileşik faizin gücünden yararlanılır. Bu da birikimlerinizin katlanarak büyümesine olanak tanır. Gelecekteki potansiyel birikiminizi görmek için BES birikim hesaplama aracını kullanabilirsiniz.
• Emeklilikte ek gelir güvencesi: Sistem, emeklilik döneminizde SGK gibi kamu sosyal güvenlik sistemlerinden alacağınız maaşa ek olarak düzenli bir gelir elde etmenizi sağlar. Bu da emeklilikte yaşam kalitenizi korumanıza ve hayallerinizi gerçekleştirmenize yardımcı olur.
• Vergi avantajları: Emeklilik hakkı kazandığınızda veya sistemden vefat/maluliyet gibi zorunlu nedenlerle ayrıldığınızda, birikimlerinizin getirileri üzerinden uygulanan stopaj oranı oldukça düşüktür. Sistemde ne kadar uzun kalırsanız, vergi avantajınız o kadar artar.
• Esneklik: Hayat koşullarınız değiştikçe bireysel emeklilik planları size çeşitli esneklikler sunar. Katkı payı tutarınızı artırabilir veya azaltabilir, ödemelerinize ara verebilir (belirli koşullar dahilinde), hatta birikimlerinizi ve risk beklentinizi farklı fon türlerine yönlendirebilirsiniz. Bu esneklikler, bireysel emeklilik iptali kararı almadan önce değerlendirilmesi gereken önemli alternatiflerdir.
• Miras bırakma olanağı: Vefat durumunda, sistemdeki birikimleriniz ve devlet katkısının hak edilen kısmı yasal mirasçılarınıza veya belirlediğiniz lehtarlara ödenir.
Bu avantajlar göz önüne alındığında, Sistem’de kalarak BES'e devam etmek, geleceğiniz için yapacağınız en kârlı yatırımlardan biridir.

BES İptali Ne Zaman Yapılabilir?

Bireysel emeklilik sözleşmenizi prensipte istediğiniz zaman sonlandırma, yani BES’inizin iptal etme talebinde bulunma hakkınız vardır. Sözleşmeniz başladıktan sonra, herhangi bir anda emeklilik şirketinize başvurarak ayrılma işlemlerini başlatabilirsiniz. BES ne zaman iptal edilir sorusunun yanıtı bu kadar net olsa da asıl önemli olan, iptal zamanlamasının finansal sonuçlarıdır.
Sistemden ayrılma kararının ne zaman verildiği, özellikle devlet katkısı ve stopaj kesintileri açısından büyük farklar yaratır. Erken bir aşamada yapılan BES iptal ettirme işlemi, ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle iptal kararını almadan önce, sistemde kalma sürenizle bağlantılı olarak ne gibi kesintilerle karşılaşacağınızı ve hangi haklardan feragat etmiş olacağınızı detaylıca öğrenmeniz kritik öneme sahiptir. İptal için en avantajlı, daha doğrusu cezasız tek dönem ise cayma hakkı süresidir.

BES Cayma Hakkı Süresi Ne Zaman Başlar ve Biter?

BES iptalinde cayma hakkı katılımcıya sunulan ve belirli bir süre içerisinde hiçbir kesintiye uğramadan sistemden ayrılma imkanı tanıyan yasal bir haktır. Bu hak, adeta bir deneme süresi gibi düşünülebilir.
Gönüllü bireysel emeklilik sözleşmelerinde cayma hakkı süresi, teklif formunun imzalandığı veya mesafeli satışlarda şirketin bilgilendirmeyi yaptığı tarihten itibaren iki aydır. Bu iki aylık süre zarfında katılımcı, herhangi bir gerekçe göstermeksizin sözleşmeyi sonlandırabilir. Cayma hakkının kullanılması durumunda, ödenen tüm katkı payları ve varsa yatırım gelirleri, hiçbir kesinti (örneğin giriş aidatı veya yönetim gider kesintisi gibi) yapılmaksızın on iş günü içinde katılımcıya iade edilir.
​Otomatik katılım sistemi(OKS) kapsamında olan çalışanlar için de benzer bir cayma hakkı mevcuttur. Çalışan, işvereni tarafından OKS'ye dahil edildiğine dair bildirimi aldığı tarihten itibaren iki ay içinde cayma hakkını kullanabilir. Bu durumda da ödenen katkı payları, varsa fon gelirleriyle birlikte kesintisiz olarak iade edilir. Cayma hakkı, BES’in iptali için en masrafsız yoldur.

BES İptal Edilince Ne Olur? Kesinti ve Hak Kayıpları

Bireysel emeklilik sözleşmesinin cayma hakkı süresi dışında veya emeklilik hakkı kazanılmadan önce sonlandırılması çeşitli kesintileri ve hak kayıplarını beraberinde getirir. Bu kesintiler sistemin uzun vadeli birikimi teşvik etme amacından kaynaklanır. BES iptalinde kesinti başlığı altında değerlendirilmesi gereken önemli noktalar şu şekildedir
• Devlet katkısı kaybı: Sistemin en büyük avantajlarından biri olan %30'luk devlet katkısı, sistemden erken ayrılmanız durumunda önemli ölçüde veya tamamen kaybedilebilir. Devlet katkısının tamamına hak kazanabilmek için Sistem’de en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak (veya vefat/maluliyet/ tasfiye gibi zorunlu nedenlerin varlığı) gerekir.
Bu bağlamda, sözleşme başlangıç tarihinden itibaren ilk 3 yıl içinde ayrılanlar devlet katkısı ve getirilerinin %100'ünü kaybeder. Sözleşme başlangıç tarihinden itibaren 3 yılını doldurmuş ancak 6 yılını doldurmamış olanlar devlet katkısı ve getirilerinin sadece %15'ini alabilir. Sözleşme başlangıç tarihinden itibaren 6 yılını doldurmuş ancak 10 yılını doldurmamış olanlar ise devlet katkısı ve getirilerinin %35'ini alabilir.
Son olarak, sözleşme başlangıç tarihinden itibaren 10 yılını doldurmuş ancak 56 yaşını tamamlamadan ayrılanlar da devlet katkısı ve getirilerinin %60'ını alabilir. Bu oranlar, birikiminizin önemli bir parçasını masada bırakmak anlamına gelebilir.
• Stopaj (gelir vergisi kesintisi): Sistem'den emeklilik hakkı kazanmadan ayrıldığınızda, birikimlerinizin ana para kısmı değil, elde ettiğiniz yatırım getirileri üzerinden gelir vergisi (stopaj) kesintisi yapılır. Bu kesintinin oranı da sistemde kalma sürenize göre değişir:
10 yıldan önce sistemden ayrılanlar için getiri üzerinden %15 stopaj uygulanır. 10 yıl sistemde kalmış ancak 56 yaşını doldurmadan ayrılanlar için getiri üzerinden %10 stopaj uygulanır. Emeklilik hakkı kazananlar, vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar için bu oran %5'tir. Dolayısıyla erken çıkış yapmak, net birikiminizi bu vergi kesintisiyle azaltacaktır.
• Fon işletim gider kesintisi ve diğer olası kesintiler: Emeklilik şirketleri, fonların yönetimi için günlük olarak fon toplam gider kesintisi uygularlar. Sistem’den ayrıldığınızda bu kesintiler yapılmış olur. Eski sözleşmelerde giriş aidatı gibi farklı kesintiler olabilmekle birlikte, güncel düzenlemelerle bu tür kesintiler büyük ölçüde kaldırılmış veya sınırlandırılmıştır. Yine de sözleşmenizin özel şartlarını kontrol etmekte fayda vardır.
• Gelecekteki getiri potansiyelinin kaybı: Sistem'den ayrılmak, sadece o ana kadar biriken tutarı değil, o paranın gelecekte üreteceği potansiyel getirileri de kaybetmek anlamına gelir. Bileşik faizin uzun vadeli gücünden feragat etmiş olursunuz.
• Emeklilik hedefinden sapma: En önemlisi, BES iptali ile temel amaç olan emeklilikte ek gelir ve finansal güvence hedefinizden uzaklaşmış olursunuz.
Bu nedenlerle BES iptali kararını vermeden önce tüm bu olası kayıpları dikkatlice hesaplamak ve sistemde kalmanın uzun vadeli faydalarını göz önünde bulundurmak büyük önem taşır.

Bireysel Emeklilik Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?

Bireysel emeklilik sisteminden ayrılma kararını tüm dezavantajlarına rağmen verdiyseniz, izlemeniz gereken belirli adımlar bulunmaktadır. BES iptal etme süreci, genellikle emeklilik şirketinizle iletişime geçerek başlar ve şirketin prosedürlerine göre ilerler.
1. Emeklilik şirketinizle iletişime geçin:
İlk adım, BES’inizin bulunduğu emeklilik şirketi ile irtibat kurmaktır. Şirketin müşteri hizmetleri telefon numarasını arayabilir, resmi internet sitesini ziyaret edebilir veya varsa mobil uygulamasını kullanabilirsiniz. İptal süreci, koşulları ve gerekli belgeler hakkında en doğru bilgiyi şirketinizden alacaksınız.
2. İptal talebinizi iletin:
Emeklilik şirketleri, iptal talebinin yazılı olarak yapılmasını ister. Genellikle şirketin internet sitesinden indirebileceğiniz veya müşteri hizmetlerinden temin edebileceğiniz bir BES iptal formu doldurmanız gerekecektir. Bu formu eksiksiz ve doğru bilgilerle doldurduktan sonra imzalamanız önemlidir.
Bazı şirketler, BES mobil iptal işlemi veya internet şubeleri üzerinden de online başvuru kabul edebilir. SMS ile BES iptali ise genellikle bir ön bilgilendirme veya doğrulama adımı olup, tam teşekküllü bir iptal başvurusu için ek adımlar gerektirebilir. Bu konuda şirketinizin yönlendirmelerine uymanız gerekir.
3. Gerekli belgeleri hazırlayın ve gönderin:
Doldurduğunuz ve imzaladığınız iptal formuna ek olarak, genellikle kimlik belgenizin bir fotokopisi istenir. Şirket ayrıca ek belgeler talep edebilir. Hazırladığınız belgeleri, şirketin belirttiği yöntemle ulaştırmanız gerekmektedir.
4. Süreci takip edin:
Başvurunuzun şirkete ulaştığını ve işleme alındığını teyit etmeniz önemlidir. Şirket, talebinizi aldıktan sonra yasal süreler içinde (20 iş günü) paranızın iadesi işlemlerini tamamlayacaktır. Bu süreçte, devlet katkısı hak edişiniz ve stopaj kesintiniz hesaplanarak kalan tutar belirttiğiniz banka hesabına aktarılır.
BES iptali süreci karmaşık olmasa da dikkatli ve bilinçli adımlar atılmasını gerektirir.

Otomatik Katılım Sisteminde (Zorunlu BES) İptal Süreci Nasıldır?

​Otomatik Katılım Sistemi (OKS), bilinen diğer adıyla zorunlu BES çalışanların işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine dahil edildiği bir yapıdır. OKS'den ayrılma süreci, özellikle cayma hakkı döneminde bazı farklılıklar içerir.
45 yaş altı çalışanlar işe başladıklarında veya mevcut işyerlerinde OKS kapsamına alındıklarında, işverenleri tarafından Sisteme dahil edildiklerine dair bir bildirim alırlar. Bu bildirimi takip eden iki ay içinde çalışanlar cayma hakkını kullanabilirler. Cayma talebi, emeklilik şirketine doğrudan veya bazı durumlarda işveren aracılığıyla iletilebilir.
Bu süre içinde yapılan otomatik katılım iptal taleplerinde, çalışanın maaşından kesilen katkı payları, eğer fonlarda değerlenmişse getirileriyle birlikte, hiçbir kesintiye uğramadan 10 iş günü içinde çalışana iade edilir.
İki aylık cayma süresi sona erdikten sonra OKS'den ayrılmak isteyen bir çalışan için süreç, gönüllü BES iptal süreçleriyle benzerlik gösterir. Çalışanın, ilgili emeklilik şirketine ayrılma talebinde bulunması gerekir. Bu durumda gönüllü BES'te olduğu gibi devlet katkısı hak ediş oranları ve birikimin getirisi üzerinden stopaj kesintisi kuralları geçerli olur.
Yani, zorunlu BES iptali eğer cayma süresi sonrasında yapılırsa, gönüllü sistemdeki gibi finansal kayıplar söz konusu olabilir. Bu nedenle OKS katılımcılarının da sistemde kalmanın avantajlarını göz önünde bulundurması önerilir.

BES İptali için Gerekli Belgeler ve Başvuru Yöntemleri Nelerdir?

Bireysel emeklilik sözleşmenizi iptal etmek için emeklilik şirketiniz tarafından talep edilecek bazı belgeler ve kullanabileceğiniz çeşitli başvuru yöntemleri bulunmaktadır. Şirketler arasında farklılıklar olabilmekle birlikte genel uygulamalar şu şekildedir:

Gerekli belgeler:
• Ayrılma talep formu: Emeklilik şirketinin internet sitesinden temin edilebilen veya müşteri hizmetlerinden istenebilen, eksiksiz doldurulmuş ve imzalanmış BES iptal formu.
• Kimlik belgesi fotokopisi: Geçerli bir nüfus cüzdanı, ehliyet veya pasaportun okunaklı bir fotokopisi.
• Banka hesap bilgileri: Para iadesinin yapılacağı vadesiz TL hesabınıza ait IBAN numarası ve hesap sahibi bilgileri.
• Ek belgeler: Şirket, vefat nedeniyle varislerin ayrılma talebi ve maluliyet durumu gibi özel durumlarda ek belgeler talep edebilir.

Başvuru Yöntemleri:
Emeklilik şirketleri, iptal başvurularını kolaylaştırmak için çeşitli kanallar sunar:
• Online işlemler: Çoğu şirketin internet şubesi veya BES mobil iptal işlemi seçeneği sunan mobil uygulamaları üzerinden ayrılma talebi başlatılabilir.
• Müşteri hizmetleri: Telefonla arayarak iptal süreci hakkında bilgi alabilir ve bazı durumlarda sesli onay ile talebinizi başlatabilirsiniz. SMS ile BES iptali için bir onay kodu almanız veya süreci bu kanaldan teyit etmeniz istenebilir.
• E-posta veya faks: Doldurulmuş ve imzalanmış ayrılma talep formunu ve diğer belgeleri tarayarak e-posta yoluyla veya faks ile şirkete gönderebilirsiniz.
• Şubeler veya anlaşmalı bankalar: Emeklilik şirketinin kendi şubelerine veya anlaşmalı olduğu bankaların şubelerine bizzat giderek belgelerinizi teslim edebilirsiniz.
• Posta yolu: Gerekli evrakları iadeli taahhütlü posta ile şirketin ilgili adresine gönderebilirsiniz.
E-Devletten BES iptali işlemi doğrudan yapılamamaktadır. Ancak E-Devlet Kapısı üzerinden mevcut bireysel emeklilik sözleşmelerinizi görüntüleyebilir, hangi şirkette hesabınız olduğunu öğrenebilir ve sözleşme detaylarınıza ulaşabilirsiniz.

BES İptali Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

E-Devlet Üzerinden BES İptali Nasıl Yapılır?

E-Devlet'ten direkt BES iptali değil, şirket yönlendirmesi yapılır.

BES İptalinde Para İadesi Ne Zaman Yatar?

İptal onayından sonra genelde 20 iş günü içinde hesabınıza geçer.

BES'ten Ayrılanlar Para İadesini Nasıl Alır?

İptal başvurusunda belirttiğiniz banka hesabına EFT/Havale ile ödenir.

İptal Ettikten Sonra Tekrar Sistem’e Katılabilir miyim?

Evet, istediğiniz zaman tekrar Sistem’e kolayca dahil olabilir, BES akdedebilirsiniz. Ancak, yeni sözleşmeniz için devlet katkısı hak ediş sürelerinizin yeniden başlayacağını unutmamalısınız.